SÜNEKLİK

[ÇELİKKOLLU]

Son yıllarda Bina tasariminda bir suneklik kavramı aldı basini gitti.Hala bunu anlamayan yada eksik anlayan muhendisler(inşaat muhendisleri) mevcut. Sunekliği sadece R katsayısı zannedenler var. Sunekligi sistemin esnemesi zannedenler var.

Süneklik kavramının 2 esası var.Bu iki madde aýnı zamanda gerçekleßiyorsa süneklikten bahsedebiliriz.Nedir bu iki esas:

1...Eleman yada sistem şekil değiştirebilecek(deplasman yapabilecek)

2...Eleman yada sistem şekil degişikliği(deplasman) yaparken dayanımında da en ufak bir azalma olmayacak.

İşte bu ikı unsur aynı anda gerçekleşirse suneklikten bahsedebilirsiniz.Bir eleman sadece sekil degistirebiliyor diye sünek sayılamaz.Bır taşıyıcı sistem düşünün .Dayanımi 3  birim olsun.Bu 3 birim dayanım azalmadan 1 birim, 2 birim , 3 birim deplasman yapıyorsa bu taşıyıcı sistemin sunekliğinden bahsedebilirsiniz.Ancak bu tasiyicı sistem deplasman arttıkça dayanim kaybediyorsa, bu 3 birimlik dayanim deplasman arttikça 2 birim, 1 birim şeklinde azalıyorsa suneklikten bahsedilemez. Şunuda belirtelim, sonsuz bir suneklikten bahsedilemez.Mutlaka her eleman yada sistemin bir suneklik kapasitesi vardır.O kapasiteye kadar şekil degisiklikleri dayanim kaybetmeden ger eklesir, o degerden sonra ise artik sekil degisikleri dayanim kaybina sebep olur.Muhendislerin ilgilendigi de bu durumdur.

Suneklik kavrami 1997 yonetmeligimizden itibaren hayatimiza girdi.TBDY2016 da da devam edecek.Görünen o ki bu kavram yillarca hayatimizda olacak.Süneklik kavramınin neden hayatimiz g irdigine bakalim.Suneklik kavramini hayatimiza sokan şey depremdir. Deprem olmasaydi suneklikten falan bahsetmeyecektik.Deprem kuvveti malum oldukca büyuk bir atalet kuvvetidir.Depremin yapida oluşturdugu ivmeyi yercekimi ivmesine eşit kabul edin. Yapida olusacak deprem kuvveti yapi kutledi kadardir(F=m x a).Düsunebiliyormusunuz yapinizin kütlesi kadar bir yatay kuvvet sanki yapiniza etkiyor. Hangi malzemeyle hangi parayla bu etkiyi karsilayabilirsiniz ki..Iste bu aşamada yani depreme karşi savas ta gelistirilmis bir silahtır suneklik.Belkide en önemli silah.Suneklik silahinin olmadıgi bir yerde depreme karsi basari kazanilmaz.

Depremin yapidan talep ettigi bir kapasite vardir.Siz bir sekilde bu kapasiteyi saglamak zorundasınız. .Aksi takderde bina yikılir.Depremin binadan talep ettigi kapasitenin bir kismı dayanım ile bir kısmı dekil degistirme ile saglanir.Ne kadarlik kismının dayanim ile karşilanacaģi ne kadarlik kısminin suneklik ile karsilanacaği sisteminizin sünekligi ile ilgilidir.Yapı ne kadar sunek olursa o kadar ekonomik sonuclar cikar.Maliyeti esas artirici unsurlar dayanim artırici unsurlardir.Depremin yapıdan istedigi kapasitenin 8 birim oldugunu   düsunun.Siz bu 8 birimi tamamen dayanimla saglayabilirsiniz.Paraniz coktur iri keditlerle bunu saglarsiniz.Ama 8 birim kapasitenin 4 birimini dayanimla ,4  biriminide sunekliklede saglarsiniz.Bu takdirde biraz daha kucuk kesitler isinizi gorebilir.Yada 1  birimini dayanimla 7 birimini sunekliklede saglayabilirsiniz(Ra=8 olan sistem dusunun).Bu durumda 1 birim fayanimla karsilanirken 7 birim sekil degistirmeyle karsilanacaktir.Oldukça ekonomik sonuclar elde edersinix.

Onemli olan husus siz duneklikle 7 birim deprem kuvvetini karsilayacaksaniz reeldeki sisteminde onu guvenli olarak tasiyabilmesidir.Aksi takdirde suneklik yetersiz ise eksik kapadite dayanimla karsilanmaya calisilacak ve dayanimda suneklige guvenilerek dusuk tasarlandigindan yıkimlar oluşabilecektir.Idealizenizdeki suneklik ile realitedeki suneklik birbirini tutmalıdır.


Ahmet CELIKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKISEHIR
0 5 41 9 730151

[fatihmf]

Hocam bitirme ödevi için kiriş tasarlıyoruz ve hocamız sünek olmasını istiyor. Biz betonun içine nasıl veya ne koyarak sünek olmasını sağlarız? Teşekkürler...

[ÇELİKKOLLU]

Fatih bey merhaba.

Suneklik  egilme momenti durumunda gecerlidir. Yani birisi sizi suneklikten bahsetmisse bilinki moment etkisinden bahseciyordur. Sunek bir tasarim yapacaksaniz ilk yapmaniz gereken tum tasiyici elemanlarinizin kesme kuvvetinden kirilmamasi gerekir bu onlemi almalisiniz. Ikinci onemli konuda dusey tasiyci elemanlarinizin kapasitesinin yatay tasiyoci eleman kapasitelerinden fazla olmasinin saglanmasidir. Yani kirisler kolonlara gore bir tik zayıf olacak. Burada yanlis anlamayin sakin, zayif kiristen bahsetmiyorum ,kirisinizde  guclu olacak ama kolonunuz daha guclu olacak...

Yukarida bahsettigim yapisal onlemlerin yaninda kolon ve kirislerinizin tamaminda etriye siklastirmasi yapilmasi, donatilarin gereginden fazla OL MA MA si suneklik icin gereklidir. Ayrica son yillarda beton icerisine katilan  celik tozlar yada parcaciklar sunekliki artirmaktadir.Betonarmede kullandiginiz celikte akma ile kopma arasindaki mesafe ne kadar uzunsa sizin o kadar yararinizadir.


Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR

[HasanCİCEK]

Hocam öncelikle size içten teşekkür etmek istiyorum; bize anlaşılır bir şekilde anlatıp konuları kavramamızı sağlıyorsunuz.

Benim aklıma takılan; Deprem Yönetmeliğinde Ve= (V=Vdy+(Mri+Mrj)/L) kirişin eğilme kapasitesine göre oluşacak kesme kuvvetini bulduktan sonra, "düşey yükler ile birlikte depremden hesaplanan D ile artırılmış kesme kuvvetinin toplamının Ve 'den küçük olması durumunda Ve yerine bu kesme kuvveti alınacaktır" diye bir ifade var.

Sizin de ifade ettiğiniz gibi Yüksek Sünek Kiriş için moment kapasitesinden gelen kesme kuvveti tasarlıyoruz ancak yukarıda belirttiğim madde de dış yüklerden gelen kesme kuvveti ile karşılaştırıp küçük olanı seçiyor. Bunun sebebi nedir ? Küçük olduğu takdirde sınırlı sünek kirş tasarlamış olmuyor muyuz ?

[ÇELİKKOLLU]

Hocam öncelikle size içten teşekkür etmek istiyorum; bize anlaşılır bir şekilde anlatıp konuları kavramamızı sağlıyorsunuz.

Benim aklıma takılan; Deprem Yönetmeliğinde Ve= (V=Vdy+(Mri+Mrj)/L) kirişin eğilme kapasitesine göre oluşacak kesme kuvvetini bulduktan sonra, "düşey yükler ile birlikte depremden hesaplanan D ile artırılmış kesme kuvvetinin toplamının Ve 'den küçük olması durumunda Ve yerine bu kesme kuvveti alınacaktır" diye bir ifade var.

Sizin de ifade ettiğiniz gibi Yüksek Sünek Kiriş için moment kapasitesinden gelen kesme kuvveti tasarlıyoruz ancak yukarıda belirttiğim madde de dış yüklerden gelen kesme kuvveti ile karşılaştırıp küçük olanı seçiyor. Bunun sebebi nedir ? Küçük olduğu takdirde sınırlı sünek kirş tasarlamış olmuyor muyuz ?

Yonetmelik  artik  okuvvetten buyuk bir kuvvet olusanayacagini  öngördugünden bahsettiginiz ifadeyi koymus. Yonetmelige   gore  bundan daha  buyuk kuvvet olusmaz.

[HasanCİCEK]

Teşekkürederim Hocam