İzalatörler

[sacikyunus]

Merhaba hocam
Ekonomik ömrünü tamamlamamış fakat deprem yönetmeliğine uygun olmayan binaları deprem izalotörü kullanmak suretiyle depreme dayanıklı hale getirebilir miyiz ? Bu tür bir işlem yeni bir bina yapmak ile karşılaştırıldığında bina maliyetinin ne kadarına denk gelir, tavsiye edilebilir bir yöntem midir ?
Yeni yapılacak binalarda, deprem izalotörü maliyetleri ile demir gibi tasarruf edilecek gelirler göz önünde bulundurulduğunda, bu tür bir işlemin bir binanın maliyetine oranı hususunda görüşünüz nedir? Yıllardır Japonya da kullanılan bu sistem niye ülkemizde yaygınlaşmayıp sadece hastane havalimanı gibi spesifik yapılar ile sınırlı kalıyor?

[ÇELİKKOLLU]

Merhaba hocam
Ekonomik ömrünü tamamlamamış fakat deprem yönetmeliğine uygun olmayan binaları deprem izalotörü kullanmak suretiyle depreme dayanıklı hale getirebilir miyiz ? Bu tür bir işlem yeni bir bina yapmak ile karşılaştırıldığında bina maliyetinin ne kadarına denk gelir, tavsiye edilebilir bir yöntem midir ?
Yeni yapılacak binalarda, deprem izalotörü maliyetleri ile demir gibi tasarruf edilecek gelirler göz önünde bulundurulduğunda, bu tür bir işlemin bir binanın maliyetine oranı hususunda görüşünüz nedir? Yıllardır Japonya da kullanılan bu sistem niye ülkemizde yaygınlaşmayıp sadece hastane havalimanı gibi spesifik yapılar ile sınırlı kalıyor?

Merhaba

Izolatorler bildiginiz gibi yapi periyodunu 3 saniye, 3.5 saniyeye uzatiyor ve yapida olusan deprem kuvvetlerini minimuma indiriyor. Spektrum egrisiji dusunun, T=3 olan bolgede S(T) ne kadar kucuk.

Mevcut yapilarda bunun kullanilmasi pek mumkun degil. Cunku izolatorler gdnelde temel ust seviyelerine genelde her kolon ve perde altina konmakta ve hareketi saglamakta.(bazen de ust katlarda  da kolon tepelerine konabilmekte, seyrek). Bu yuzden mevcut yapilarda kolonlarin yerle irtibatini keseceksiniz sonra izolator koyup o kolonu/kolonlari tekrar koyacaksiniz, bu pek mumkun degil. Ulkemizde izolatorler (sismikyalitimli bina) TBDY2018 de yonetmelige girdi.Bundan once belli bir hesap teknigi yoktu. Maliyet olarak bina maliyetinin %4-5 ini bulur ancak izolatorlerin bakimini surekli yapmak, gerektiginde yenisiyle degistirmekte gerekir ki bunlar gep maliyettir. Ayrica izolatorler yuksek binalarda da kullanilmaz. Zaten izolator bina periyodunu 3 saniyeye yukseltiyor, sizin binaniz yuksekse ve zaten periyodu 3 saniye ise izolator koymak anlamsiz. Bir deger hususta deprem ozelligi. Deprem her yerde ayni yikicilikta degildir. Japonyadaki depremler yuzeye daha yakindir ve ulkemizdeki depremlere gore daha yikicidir. Onlar icin elzem olan bir sey bizim icin elzem olmayabilir, bunuda goz ardi etmemek gerekir. Size ilginc gelecek ana izolator testlerini yspacak bir merkez hala Turkiye de yok ki bu cok onemli.Ulkemizdeki izolatorleri hala italyaya test'e gonderiyoruz(tek tek her bina icin kullanilacak izolatorler test'e dokulmak zorunda) sonuclara bakiyoruz.Hem para hem zaman kaybi.Ancak Anadolu universitesi yakinda boyle bir test merkezi acacak, laboratuvarida gorduk. Dr Gokhan Ozdemir in bu laboratuvar konusundaki  cabalarini da buradan hatirlatmak isterim. Ancak şuda bir gercekki, deprem yalitimli binalarin sartnameye girmesiyle sayi biraz artacak. Ama yalitimli bina iyidir, tum binalarda izolator kullanalim gibi bir yaklasim dogru degildir. Her bina da her zeminde kullanilmaz. Basit bir ornek verip konuyu kapatacagim, D gurubu kotu bir zeminde izolator kullanamazssiniz mesela. Yada izolatorler 1.5-2 metre capinda binayi hareketlendirir, dolayisiyle bitisik nizamda da kullanamazssiniz. Bunlarida gozonunde bulundurmak gerek.